18 Mayıs Pazar günü, hayatın her alanında var olan, dünyayı yeniden üreten ancak çoğu zaman adı bile anılmayan emeğimiz üzerine düşünmek, hissetmek ve emeğimizi görünür kılmak için “Kadın Emeği Haritası” atölyemizde bir araya geldik. Kadın emeğinin çoğu zaman “görünmeyen emek” oluşuna inat; duygularımızı, öfkemizi, dayanışmaya olan inancımızı da içine katarak evde, işte, sokakta, hayatın her alanında verdiğimiz emeği bir nesneyle temsil etmeye çalıştık. Dikiş iğnesi, sarı bez, eski bir kumaş parçası, boyalar… Hayatlarımızı şekillendirdik, herkes görsün diye!
Kadın emeği üzerine düşünürken annelerimizi, anneannelerimizi sık sık andık. Her an herkesi beslemeye hazır güğümleri, arkadaş dönüşü balkon sohbetleri, su ısıtıp torun eli yıkayan sonsuz sevgileriyle anneanneler bizimleydi. Hiç mi yorulmazlardı? Pazarda, markette en ucuzunu aramanın, azla geçinebilmeyi mümkün kılmanın, bazen aç kalarak çocuk doyurmanın yükünü taşıyan anneleri de konuştuk bolca. Babalar nerede?
Bazen bir tabak yemek üzerinden yılların yükü döküldü içimizden. Saatlerce sofra hazırladıktan sonra o sofrada kendine yer bulamayanlar, su böreğinin en bol malzemeli kısmını erkeklere servis edip kendisine düşen kuru kenarla yetinenler hep kadınlardı paylaşımlarımızda. İç malzemesinden bol bol böreğin kenarlarına da koymanın, en güzel parçadan bir dilim de kendine ayırmanın gücüne inanarak, emeğimizi sömüren bu düzene itiraz etmenin imkanlarını aradık hep birlikte. Her birimizin emek hikâyesi üzerine düşündükçe, kişisel hayatlarımızda yalnızca bize ait sandığımız meselelerin aslında ne kadar ortak ve ne kadar politik olduğunu bir kez daha fark ettik. Patriyarkal kapitalizmin emeğimizi görünmez kılması, “fedakâr, cefakâr, kutsal kadın/anne” söylemleriyle örülmüş toplumsal rollere hapsedilmemiz elbette bir tesadüf değil. Çünkü bu düzen, kadınların emeğini doğal ve karşılıksız sayarak hem sömürüyü sürdürmeyi hem de mevcut iktidar ilişkilerini yeniden üretmeyi amaçlıyor. Ancak biz, kadınlara biçilen rolleri kabul etmiyoruz. Sofradaki payı, evdeki emeği, sokaktaki varlığımızı sorguluyoruz.
Payımıza düşeni değil, hak ettiğimizi istiyoruz. Hayatın her alanında mücadeleyle örülmüş bir yerimiz var. Çünkü emeğimiz bizim! Mücadelemiz her yerde!