2025 yılının başından beri gündemde olan 11. Yargı Paketi taslağı, geçtiğimiz hafta basına sızdırıldı. Söz konusu paket, tüm torba yasa teklifleri gibi birbirinden farklı konuları içeriyor ve 30 maddeden oluşuyor. Ama bu 30 maddenin üçü, Medeni Kanun ve Ceza Kanunu’nda yapılacak değişikliklerle LGBTİ+ların varoluşuna doğrudan saldırı niteliğinde.
15 yaşında “yetişkin”ler ve 25 yaşında “çocuk”lar
Paketteki kimi maddeler suça sürüklenen çocuklara ceza artırımı öngörürken, transların cinsiyet uyum süreçlerini zorlaştırmak üzere tasarlanmış. Mevcut yasada cinsiyet uyum süreci için asgari yaş 18 iken, bu tasarıyla birlikte asgari yaşın 25’e çıkarılması söz konusu. Yani “15 yaşında bir çocuk, hareketlerinden tümüyle mesul tutulabilir ve bir yetişkin gibi yargılanabilir ama 18 yaşında bir yetişkin hormon kullanmaya bile karar veremez” demek istiyor bu taslak.
Ayrıca cinsiyet uyum süreçlerinde alınması gereken raporların yalnızca Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği hastanelerden alınabileceği söyleniyor. Kaç hastane belirlenecek, rapor hangi doktorlar tarafından verilecek bilmiyoruz. Uyum süreçlerinin de kürtaj gibi fiilen yasaklanacağını düşünmememiz için hiçbir sebep yok. Yine aynı tasarıda, cinsiyet uyum ameliyatı olmak için daha önce AYM kararıyla kanun maddesinden çıkarılan “üreme yeteneğinden yoksun olma” şartı getiriliyor. Bu ise zorunlu kısırlaştırma demek.
“Kanuna aykırı cinsiyet değişikliği” diye bir suçtan da bahsediliyor bu taslakta. Kişinin cinsiyetini değiştirmeye yönelik herhangi bir tıbbi müdahalede bulunanlara “üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve bin günden on bin güne kadar adlî para cezası” verilmek istenirken, tıbbi müdahale yaptıran kişiye de “bir yıldan üç yıla kadar” hapis cezası öngörülüyor. Bahsedilen “tıbbi müdahale”nin psikoterapi ve hormon kullanımı gibi süreçleri kapsayıp kapsamadığı da meçhul.
Neymiş bu “hayasızlık”?
Mevcut hali “alenen cinsel ilişkide bulunmak ve teşhircilik yapmak” olarak tanımlanan “hayasızca hareketler” suçu ise muğlak ifadelerle genişletiliyor ve suçun cezasında artırıma gidiliyor:
“Doğuştan gelen biyolojik cinsiyete ve genel ahlaka aykırı tutum ve davranışta bulunan ya da bulunmayı alenen teşvik eden, öven veya özendiren kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Taslakta “aynı cinsiyetteki kişilerin nişan ve evlenme töreni yapması” da suç olarak tanımlanıyor ve dört yıla kadar hapisle cezalandırılması öngörülüyor. Sembolik bir tören bile yargılanabilecek, hatta hapse girme gerekçesi sayılabilecek yani.
11. Yargı Paketi’nin Mecliste kabul edilmesi, LGBTİ+ların var olma haklarının ellerinden alınması demek. Bu tek başına çok önemli ve tehlikeli olmakla birlikte, toplumsal cinsiyet normlarına uymayan kadın ve erkeklerin de pekâlâ hedef alınabileceğini söyleyebiliriz. Uzun saçlı, küpe takan bir erkek ya da kısa saçlı bir kadın; genel ahlaka uymadığı için yargılanabilir, ceza alabilir mesela. Yarın kılık kıyafetimizden yaşam tarzımıza dek uzanan bir suç yelpazesi yaratmayacaklarının garantisi var mı? Gey rolündeki bir oyuncunun, sahnede dans eden ve belki biraz “feminen” bir erkek sanatçının hapisle yargılanmayacağının?
11. Yargı Paketi taslağı bu haliyle kadın ve LGBTİ+ örgütlerini de tehdit ediyor. LGBTİ+ların haklarından bahsetmenin, hatta sadece LGBTİ+ demenin “teşvik” ve “özendirme” suçu olarak değerlendirilmesi, bu yolla yargılamaların önünün açılması işten bile değil.
Bize kaskatı kadınlık-erkeklik rollerini dayatan bu taslak, “tek tipleştirme” ile mücadele ettiği iddiasında. Evet, yasa tasarısı ile istenen bu değişiklikler “tek tipleştirme ve cinsiyetsizleştirme akımlarıyla mücadele edilmesi, fiziksel ve ruhsal açıdan sağlıklı nesillerin yetiştirilmesi, aile kurumunun korunması” diye gerekçelendiriliyor. “Bu siyasal-ekonomik krizde iktidarımızı korumak için daha fazla sopaya, sopayla terbiye edeceğimiz ortak düşmanlara ihtiyacımız var” diyecek halleri yok. “Aileyi önemsiyoruz çünkü sömürü üstüne kurulu düzenimizin yapıtaşı; kadınların emeğine sorgusuz sualsiz çökebileceğimiz başka neresi var? Kadınlık-erkeklik rolleri aşınırsa, aile vasıtasıyla çöktüğümüz kadın emeğini; aile sayesinde kontrol edebildiğimiz, yoksulluğunun ve yoksunluğunun rızasını ürettiğimiz toplumu, yani çıkarlarımızı nasıl koruruz?” da demiyorlar tabii. Dünyanın hiçbir yerindeki sağ-otoriter rejimler baskı politikalarını bu şekilde açıklamıyor.
Kadınların ve LGBTİ+ların yaşamı, bedeni ve kimliği üzerinden kurulmak istenen bu denetim AKP ile başlamadı, fakat özellikle de rejimin niteliğinin değişmesiyle birlikte farklı bir boyut kazandı. Yıllardır yasal bir dayanak olmaksızın onur yürüyüşlerini kriminalize eden, Aile Yılı’nın ilanıyla eylemlerde “LGBTİ+” demeyi gözaltı gerekçesi haline getiren, “toplumsal cinsiyet” kavramıyla bile derdi olan iktidar; şimdi tüm bu baskı ve inkâr politikalarını yasalar eliyle meşrulaştırmanın ve kalıcılaştırmanın peşinde.
On yıllardır, hatta yüzyıllardır baskı ve inkâr politikalarıyla karşı karşıya kalsak da ne yasalar ne yasaklar hayatlarımızı esir alabildi. Bugün 11. Yargı Paketi, yarın başka bir yasa ya da yasak, kadınların ve LGBTİ+ların mücadelesi karşısında yenilmeye mahkûm. Buradayız, haklarımızdan da hayatlarımızdan da vazgeçmiyoruz.